Zabytkowa XVIII wieczna kapliczka św. Jana Nepomucena

        Na wzgórzu nad Kalniczką w Tarnawie Górnej, przy skrzyżowaniu dróg powiatowej z gminną w stronę Czaszyna, została wzniesiona blisko 300 lat temu XVIII-wieczna kapliczka św. Jana Nepomucena. Przypuszczalnie wybudowana została przez ówczesnych właścicieli tych ziem rodzinę Stadnickich za czym przemawia zarówno lokalizacja jak i jej dość duże rozmiary. W tamtym czasie podstawą wszelkich budowli(także tej kapliczki) były kamienne fundamenty, które poniżej poziomu ziemi układano z kolejnych warstw kamieni rzecznych przedzielanych warstwami piasku, co w założeniu miało właściwie i równomiernie rozłożyć nacisk całej budowli na podstawę. Powyżej poziomu ziemi w przypadku tej kapliczki konstrukcję stanowią kolejne warstwy kamieni wiązane zaprawą piaskowo-wapienną lub glinianą. Kapliczka od podstawy okien murowana była z cegły z której wykonano także łuki okienne oraz strop. Całość(pewnie trochę później) została otynkowana wewnątrz jak i na zewnątrz. Kapliczka posiada trzy okna skierowane na południe wschód i północ. Pozostałe do dziś elementy konstrukcyjne zadaszenia wskazują, że kapliczka od początku miała czterospadowy dach wykonany z drewna i pokryty gontem lub innym materiałem. Blachą obiekt pokryto dużo później. W minionym okresie kapliczka przechodziła wiele przeobrażeń i remontów co wpłynęło na jej obecny wygląd.  

     Wewnątrz kapliczki znajduje się drewniany - współczesny duplikat figury świętego Jana Nepomucena. Oryginał pewnie tak wiekowy jak Kapliczka Św. Jana Nepomucena          sama kapliczka, został skradziony końcem lat 70-ch ubiegłego stulecia. Nową figurę ufundował Pan doktor Adam Henryk Wysocki chcąc w ten przed remontem (fot. J. Krajnik)   sposób ulżyć bolejącej po tej stracie Pani Małgorzacie Sadlik, której rodzina długie lata opiekowała się tą kapliczką. Wyrzeźbił ją i przyozdobił kolorowymi farbami Pan Jan Mogilany znany rzeźbiarz z Zagórza. Została ona poświęcona prze ówczesnego Proboszcza tarnawskiej Parafii Ks. Prałata Józefa Jakiełę i zamocowana w kapliczce przez Pana Jana Sadlika(zduna) w roku 1978.

      Odkąd pamiętają najstarsi mieszkańcy kapliczka i jej Święty otoczone były stałym kultem. Śpiewano tutaj pieśni maryjne  podczas „majówek”, a w okresie od wiosny do późnej jesieni nie brakowało pod nią świeżych kwiatów. Przez długie lata podczas wspomnianych majówek przeważnie wieczorem po Mszy św., miejscowi orkiestranci pod dyrekcją Śp. Pana Władysława Marcinika wieloletniego organisty i dyrygenta tarnawskiej orkiestry dętej, wygrywali pod kapliczką pieśni na cześć Matki Bożej. Obecnie nad czym ubolewamy, już nikt nie kultywuje tej tradycji.

       W ostatnim czasie kapliczka nie miała stałych opiekunów i zaczęła chylić się ku upadkowi. Na ten fakt zareagowało Stowarzyszenie „Nasza Przyszłość – Tarnawa”, które w 2016 r. zainteresowało się losem obiektu. Postanowiło we współpracy z Radą Sołecką Tarnawy Górnej postarać się o środki i odremontować  zabytkową kapliczkę. W ramach ogłoszonego przez Fundację Bieszczadzką Konkursu „Działaj Lokalnie IX-2016” opracowano Projekt pn. „Śladami kultury i tradycji – Ratujemy kapliczkę św. Jana Nepomucena” pozyskując w ten sposób na ten cel kwotę 3.700zł. Projekt opracował Prezes STOWARZYSZENIA P. Janusz Krajnik. Na potrzeby remontowe przeznaczono  także dochód z imprezy środowiskowej  „IX Parafiada – Tarnawa 2016” w kwocie 6 tys. zł. W ramach generalnego remontu zabezpieczono rozsypujące się fundamenty wieńcem żelbetonowym. Odnowiono całkowicie elewacje wewnętrzną i zewnętrzną, wykonano nową więźbę dachową, pokryto dach nową blachą, wymieniono okna na plastikowe. Odrestaurowaniem samej figury zajął się P. Rafał Malec we współpracy z P. Andrzejem Szczepkowskim. Dodatkowo teren wokół kapliczki został wykarczowany z zakrzaczeń, wycięto wysokie drzewa zasłaniające kapliczkę. Umożliwiło to zarówno dostęp promieni słonecznych jak i lepszy widok na sam obiekt.

     Część prac została wykonana odpłatnie przez specjalistów, zaś w innych pracach uczestniczyli nieodpłatnie mieszkańcy Tarnawy Górnej: Krajnik Mieczysław z synami Tomaszem i Mateuszem, Marcinik Marek z synem Danielem,  Krajnik Janusz z synem Pawłem, Zarzyczny Adam, Mołocznik Stanisław, Górski Adam, Smorul Maciej, Koszyk Marcin i Komarski Zbigniew. Całość prac nadzorowali P. Marek Marcinik i P. Janusz Krajnik                       

    Remont kapliczki dofinansowano ze środków Programu „Działaj Lokalnie” IX Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności realizowanego przez Akademię Rozwoju Filantropii w Polsce oraz Fundacji Bieszczadzkiej

Opracowanie tekstu oraz zdjęcia: J. Krajnik